Mavi Marmara yardım gemisine yönelik İsrail saldırısından öfkeye kapılıp muhafazâkar hükümetten yeni bir “one munit”, “somut adım” veya “eylem” bekleyenler boşuna beklemesinler… “Stratejik derinlik” dehlizlerinde kaybolan Dışişleri Bakanı’ndan “somut adım” veya “iş, icraat, yaptırım, karşılık” bekleyenler boşuna umutlanmasınlar… Bunların hiçbirisi olmayacaktır. Bunlar hükümetten öte devlet...
Kur’an’da “Üsttekiler” ve “Alttakiler”
İbn Haldun (öl. 1406) altı asır önce “Şu ana kadar ki bütün tarih Bedevîler ile Hadarîlerin mücadelesinden ibarettir” demişti. Aslında bu, kadim dinî metinlerin; Avesta’nın, Tevrat’ın, İncil’in ve Kur’an’ın vurgularını yeniden ifade etmekten başka bir şey değildir. Hadarîler üsttekiler, Bedevîler alttakiler oluyor. İbn Haldun’a göre bu mücadelede birinden diğerine geçişte esas amil mülktür...
Muktedirin Kaderi
“Madencinin kaderi bu” cümlesi bana İsmet Özel’in “Sözlerimin anlamı beni ürkütüyor” dizesini hatırlattı. Hani “Böylesine hazırlıklı değilim daha/Bilmek. Bu da ürkütüyor. Gene de biliyorum/Kapanmaz yağmurun açtığı yaralar çocuklarda…” diye devam eden Erbain’in o ünlü dizeleri… “Madencinin kaderi bu” sözünün anlamı hakikaten ürkütücüdür. Bu sözü söyleyenin kişiliği, kimliği ve yetiştiği dinî iklim...
İslâm’ın Krizi (2)
2- Krizin Felsefî Kökleri İkbal’in dediği gibi Peygamberlik kemale eriştiği için kendi kendini ortadan kaldırmıştı. Çünkü peygambere gelinceye kadar eski dünyanın insanları “kurtarıcı” beklentisi içindeydiler. Ancak bu beklentiler ilelebet süremezdi. Bir yerde bitmeli ve insanlar kendi “akıllarıyla” baş başa kalmalıydılar. Böylece Allah’tan haber bekleme (vahiy) dönemi bittiği için insanlar kendi...
İslam’ın Krizi (1)
“Kriz” kelimesinin kökü Hint-Avrupa dilindeki “krei” kelimesine dayanıyor. “Krei” iyiyi kötüden ayırmak anlamına geliyor. Buradan diğer batı dillerine çeşitlenerek yayılmış; kritik, kriter, otokritik, sekreter, sekrosyon, konçerto, konser, kriminal… bu kelimelerin hepsi Hint-Avrupa kökünden batı dillerine, oradan da Türkçe’ye geçmiş. Eski Yunanca’da “krinein” hüküm vermek, yargılamak...
ÜMMET-İ VÂHİDE
Geleneksel “kast sistemi” ile yeryüzünde en katı “sınıflı toplum” yapısını oluşturan Hindistan’da dört bin kadar tanrı olması acaba tesadüf mü? Tesadüf değil, çünkü “çok tanrılılık” ile “çok sınıflılık” arasında kopmaz bir bağ var. Biri diğerinin ifadesinden başka bir şey değil. Bu durumda, “Cahiliye döneminde 360 put vardı” demek, her kabilenin üç-dört (bazen sekiz-on) putu/totemi olduğu için en...
NEMRUD KISSASI VEYA HEGOMUNUN GENETİĞİ
“Hegomon” sözcüğü Latince güç sahibi olmak, tahakküm (hegomonia) kökünden geliyor. Eski Yunanca’da aynı anlamda (h)egemon deniyor. Türkçe’ye Latince kökten esinlenerek “egemen” olarak geçmiş… “Karun kıssası veya zenginin genetiği” makalesi mülkü “mal” (para, servet) boyutundan ele alıyordu. “Nemrud kıssası veya hegomonun genetiği” ise mülkü “iktidar” (güç, egemenlik) boyutundan ele alıyor...
Korku imparatorluğu
Aşağıdaki yazı bundan 6 sene önce yazıldı. O zaman muhalifler korku içindeydi. Şimdi korku iktidardakilari de, seçileni de seçeni de sarmış görünüyor. Tek bir icraat, vaat tartışılmadan korkulardan beslenen bir ortam bu. Kimisi kaybetmekten, kimisi yargılanmaktan, kimisi işinden aşından, kimisi öldürülmekten patlatılmaktan korkuyor. 2011 seçimlerini “hırs”, 7 Haziran’ı...
İslam’ın ‘Yoldaş’ları (‘Refîk’leri): Karmatiler
“Karmatî” ile “Kiremit” sözcüğü aynı kökten… “Kiremit”, TDK sözlükte şöyle tanımlanmış: “Çatıları örtmekte kullanılan, kızıl toprağın renginde, pişmiş balçık levha…” (En fakir köyler taştandır ve üstü kiremittir.-F. R. Atay). “Kermite” Nebati dilinde kırmızı göz anlamına geliyor. “Karmat”, aynı zamanda sıradan “köylü” demek. “Karmatîler”in lideri Hamdan b. Eş’as hem sıradan bir köylü (hamal) ...
DİRENİŞ TEOLOJİSİ
Latin Amerika’da “kurtuluş ilahiyatı” veya “özgürlük teolojisi” olarak ifade edilen akım öteden beri hep ilgimi çekmiştir. Mümkün mertebe elime geçen özgürlük teolojisi metinlerini büyük bir dikkatle okurum. Birikim Dergisi’nin son sayısında da ele alındığı gibi “Tanrı’ya alttakilerin gözüyle bakmak”, günümüz İslam dünyasında, hele de Türkiye’de şiddetle ihtiyaç duyulan bir yaklaşım… Prof. Dr...